augustus 2023 - een eerste verkenning

KING ARTHUR van Henry Purcell

Pim Overduin heeft King Arthur in een eerder dirigenten-leven op de lessenaar gehad. Zijn grote partituur staat dan ook vol met potloodstrepen en andere muzikale geheimtaal. Vanwege alle loshangende bladeren en toegevoegde knipsels  zou je hem meteen een nieuwe toewensen. Maar in die gouwe ouwe Novello-uitgave vindt hij alles wat hij nodig heeft om er opnieuw mee te beginnen.
Zijn kompaan kent daarentegen deze semi-opera van Purcell niet. Ja, bij vlagen wel eens gehoord. Purcell heeft hij ooit gezongen met collega's uit een eerder onderwijs-verleden: Dido and Aeneas. Het is een soort mini-opera, met heel vrolijke zeemansliederen en die eindigt met één van de allerberoemdste sterfscenes in de klassieke muziek: When I am laid in earth. Helena van Heel heeft deze scene voor ons in de Sint Jacobskerk gezongen tijdens de herdenking van 75 jaar Slag om de Schelde.

Het zomerverlof is gebruikt voor een eerste oriëntatie op King Arthur en de mogelijkheden ervan.
Wat willen we?
Wil je een louter concertante uitvoering? Met solisten die gaan staan als ze aan de beurt zijn en gaan zitten als de beurt voorbij is…
Kun je King Arthur met de beperkte middelen die wij hebben in een meer theatrale setting uitvoeren?
Kunnen we het ons permitteren er echte barokmuziek van te maken, gespeeld op barokinstrumenten?
En hoe moeten we al die in de partituur genoemde rollen invullen: Merlin en Oswald, Osmond en Grimbald, Philadell en Emmeline, Venus en Cupid, Cold Genius, Aeolus en Nereid. Om nog maar te zwjgen over de priesters, bosnimfen en herders!
Maar een veel grotere vraag is vervolgens: waar is Arthur? Nota bene de hoofdpersoon! Nergens in de partituur te vinden.

De opera King Arthur was echter bij beiden nog recent op het netvlies geweest. Al enige tijd rouleert op een tv-zender voor klassieke muziek een opname van King Arthur door de opera van Montpellier. En daar ligt de trigger, het vonkje dat het muzikale vuur van Purcell’s meesterwerk bij beiden doet ontsteken. In Montpellier hebben ze onder leiding van Hervé Niquet en met zijn Concert Spirituel* én met instandhouding van de gehele partituur alle rollen herverdeeld en teruggebracht tot een stuk of 8, en nu met King Arthur in de hoofdrol!

* Uit de recensie van Place de l'Opera, onafhankelijk magazine voor operaliefhebbers, december 2009:
Niquet heeft alleen de muziek van Purcell overeind gehouden. De gesproken teksten van John Dryden (het grootste deel van de semi-opera) zijn vervangen door intermezzi. De dirigent spreekt daarin tot het publiek (‘Zijn er nog vragen?’) of maakt ruzie met de ‘toneelmeester’, gespeeld door Gilles Benizio. Die intermezzi zitten vol grappen en grollen.
King Arthur wordt zo eigenlijk een voorstelling in een voorstelling. Het klassieke verhaal over de beroemde koning, telkens onderbroken door allerlei randgebeuren op en naast het toneel.
Niquet bewijst een schitterend en bovenal komisch acteur te zijn; een regelrechte mafkees. Het is een groot plezier hem bezig te zien, rennend van bok naar toneel. Zeker omdat hij tussen al zijn fratsen door wél eventjes zorgt dat het ensemble prachtig speelt, met een krachtig, aanstekelijk ritmegevoel.
Gilles Benizio zorgt als ‘toneelmeester’ en enkele andere karakters voor heel wat komische interrupties. Prachtig is de akte in een koud landschap (met onder meer de subliem uitgevoerde stotteraria ‘What power art thou’). Eerst komt hij als kerstman uit de lucht vallen, vervolgens trekt hij als een of andere dik ingepakte, Scandinavische skiër achter de bibberende Arthur langs, ondertussen druk een noordelijk taal bezigend.