Visie, missie en beleid van de VOV vanaf 2015 tot heden

Vastgesteld in de Algemene Ledenvergadering van de Vlissingse Oratorium Vereniging op 18 mei 2015

Inleiding

In 2016 bestaat de VOV 70 jaar. De VOV is in de loop van al die jaren, met hier en daar een klein dipje, geworden tot een bloeiende koorvereniging. De VOV heeft van meet af aan kunnen werken met uitstekende en inspirerende, professionele dirigenten. De VOV heeft in die 70 jaar voor Vlissingen een welklinkende traditie neergezet van koorconcerten met orkest en solisten. Anno 2015 telt de VOV ruim 100, actieve en meezingende leden.

Maar …. de tijden zijn veranderd. De maatschappij is de laatste 70 jaar ingrijpend gewijzigd. Wat jaren lang vanzelfsprekend was, is dat anno 2015 niet meer. Wij kunnen daar niet omheen.

Was er ten tijde van de oprichting van de VOV slechts mondjesmaat radio op de midden- en lange golf beschikbaar, 70 jaar later zijn er tal van media, waarmee iedereen muziek (passief) kan beleven en (actief) kan beoefenen. En bijna dagelijks komen er nog nieuwe media bij. Kende de wereld van cultuur en muziek 70 jaar geleden een tamelijk statisch karakter, anno 2015 zijn de ontwikkelingen daarbinnen amper bij te houden.

De VOV is mede tot bloei gekomen dankzij de structurele subsidies die ze vele tientallen jaren ontving van overheden en culturele instanties. Inmiddels is er sprake van een verregaande of zelfs volledige afbouw van subsidies. Vanaf 2019 ontvangen wij geen subsidie meer van de gemeente Vlissingen. Wat de provincie Zeeland gaat doen is nog niet bekend, maar de laatste jaren was er veelal sprake van een koppelsubsidie van gemeente en provincie.

Er is een volledig commercieel klassiek en semi-klassiek concertcircuit ontstaan, met name in de sfeer van de grote koorliteratuur. Pieter-Jan Leusink toert met zijn gezelschap continu door Nederland met alle grote koor-tophits op zijn programma: de Matthäus-Passion en het Magnificat van Bach, de Messiah van Handel, het Miserere Mei van Allegri, het Gloria en Stabat Mater van Vivaldi, de Krönungs Messe en het Requiem van Mozart, het Stabat Mater van Pergolesi, het Requiem van Fauré, etc. Met deze werken/programma’s komt Leusink ook in de St. Jacobskerk.

Scratch en eenmalige koorprojecten scoren goed bij actieve en passieve muziekliefhebbers. En er zijn legio, vooral kleinere koren die veel flexibeler zijn en een groter en gevarieerder concertaanbod hebben, en die ondanks hun financiële beperkingen volle zalen en kerken trekken.

70 jaar na onze oprichting kunnen wij niet blijven programmeren en concerteren alsof het nog de jaren vijftig zijn. Feitelijk doen we dat nog altijd, dankzij de zekerheid van subsidies, etc.

Anno 2015 betekent besturen: keuzes maken en niet wegkijken van de veranderingen om ons heen die zich allang voltrokken hebben. Het betekent dat je als bestuur aan je leden duidelijk maakt wat er gaande is en waar je zelf voor gaat. Met de opbrengst van de (huidige) ledencontributie kunnen we de wekelijkse koorrepetities (huur repetitieruimte, honorarium dirigent en begeleider) bekostigen. Maar wij kunnen daar absoluut geen concerten mee organiseren en kostendekkend maken. Stramienen uit het verleden kunnen niet meer normatief en bepalend zijn voor de langere termijn, c.q. de toekomst. Kortom: het is hoog tijd om onze visie en missie te expliciteren, en om ons beleid te bepalen.

Doelstelling van de Vlissingse Oratorium Vereniging

Artikel 3 van de statuten (laatst gewijzigd: 15 april 1981)

1. De vereniging heeft ten doel: de beoefening der zangkunst en het geven van concerten.

2. De vereniging tracht dit doel onder meer te bereiken door wekelijkse repeti­ties.

Visie (= waar staan wij voor):

Wij staan voor een kwalitatief goed en groot koor, dat onder leiding van een professionele en inspirerende dirigent en met ondersteuning van een professionele begeleider, wekelijks repeteert en tenminste één keer per jaar een door onszelf georganiseerd concert geeft, (liefst) met solisten en orkest erbij. Daarnaast nemen we ook tenminste één keer per jaar graag deel aan een korenfestival of iets dergelijks dat door derden wordt georganiseerd.

In principe staat onze vereniging open voor iedereen die graag (klassieke) koormuziek wil zingen.

De kwaliteit van het koor en de individuele koorleden wordt primair beoordeeld (en in stand gehouden) door de dirigent, met ondersteuning van het bestuur. 

In het aannamebeleid van nieuwe leden wordt rekening gehouden met de gewenste verhouding van de stemmen over de verschillende stemgroepen:

2 (sopranen) : 2 (alten) : 1 (tenoren) : 1 (bassen)

En wij geven prioriteit aan de instroom van (relatief) jonge stemmen.

 

Zingen is iets wat je bij ons samen doet met vele anderen. Daarom is er binnen onze vereniging ook aandacht voor sociale en individuele aangelegenheden. Wij doen dat door het met elkaar koffie, thee te drinken en één keer in de maand het glas te heffen. Wij doen dat door met elkaar op reis naar een korenfestival te gaan. Wij doen dat door leden die zich ten behoeve van de vereniging bijzonder inspannen of die 25 jaar of zelfs 40 jaar lid zijn in het zonnetje te zetten. En wij doen dat door aan leden van onze vereniging die een moeilijke periode in hun leven doormaken bijzondere aandacht te besteden.

De instandhouding en verdere uitbouw van een kwalitatief goed en groot koor vraagt van de leden om een substantiële financiële bijdrage. Indien de gevraagde bijdrage (= ledencontributie) voor een individueel lid op problemen stuit, zijn wij beschikbaar om daar een mouw aan te passen. 

Bij bijzondere projecten staat onze vereniging open voor samenwerking met andere koren en muziekgezelschappen, én voor gastzangers. Van deze gastzangers vragen wij vanzelfsprekend ook een financiële bijdrage.

Missie (= waar gaan wij voor):

Wij gaan voor aansprekende en spraakmakende uitvoeringen/concerten van bekende en onbekende werken uit het grote klassieke en hedendaagse koorrepertoire.

Wij gaan voor uitvoeringen/concerten die een enthousiasmerende uitwerking hebben op onze concertbezoekers; uitvoeringen/concerten waar onze concertbezoekers en natuurlijk ook wijzelf door geraakt worden; uitvoeringen/concerten die bij onze concertbezoekers het gevoel oproepen:

- daar moeten we de volgende keer weer naar toe;

en/of:

- in zo’n koor zou ik ook graag willen zingen.

Wij gaan voor uitvoeringen/concerten, bijvoorbeeld in projectvorm, waarbij we de samenwerking met andere koren/zangers, muziek- en cultuurgezelschappen, scholen en opleidingsinstituten aangaan en zo een breed/breder maatschappelijk draagvlak voor onze kooractiviteiten verkrijgen.

Beleid (= de weg die je moet afleggen om je visie en missie te realiseren)

Besturen gaat gepaard met vallen en opstaan. Op de weg die je wil gaan kom je vele valkuilen tegen. Toch zullen we die weg moeten benoemen.

Waar gaan we naar toe, wat willen we realiseren, waar kiezen we voor?

  1. De kwaliteit van het koor

Nieuwe leden komen na een maand van proeven en kennismaken als aspirant-lid bij de dirigent voorzingen. Deze geeft een bindend advies over het aangaan van een lidmaatschap en over de stemgroep.

In een cyclus van 3 à 4 jaar komen alle leden van het koor bij de dirigent voor een stemtest. Ook hier geeft de dirigent een bindend advies over de stemgroep en daarmede ook een advies aan het betreffende lid over zijn/haar toekomst binnen het koor.

Rekening houdend met de gewenste verhouding tussen de stemgroepen wordt prioriteit gegeven aan de instroom van (relatief) jonge leden.

De dirigent mag van de koorleden eisen dat zij huiswerk (= thuis- en zelfstudie) doen.

 

Valkuilen:

- dit kan onzekerheid geven bij de leden, die dan afhaken;

- het zijn vooral ‘ouderen’ die tijd hebben om te zingen;

- zijn we wel aantrekkelijk genoeg voor jonge mensen?

 

  1. De programmering van het koor

De programma’s van onze concerten zijn onze core-business.

In zo’n programmering moeten heel veel verschillende factoren worden meegenomen:

- het moet aantrekkelijk en een uitdaging zijn voor het koor om in te studeren en uit te voeren;

- het moet betaalbaar zijn en passen binnen de voor een concert beschikbare middelen én die van de vereniging;

- het moet verkoopbaar zijn: dus aansprekend en (na afloop) spraakmakend;

- het moet – als je nog voor subsidie in aanmerking wil komen – vernieuwend zijn en dus niet meer van hetzelfde;

- het moet samenhangend zijn; liefst de luisteraar/ het publiek meenemen in een betoverende/boeiende/vervoerende muzikale vertelling.

 

Er gelden voor de programmering geen automatismen meer. Dus geen tweejaarlijkse MP, tenzij we bereid zijn daar andere wegen voor in te slaan. Dus ook niet het automatisme van het jaarlijkse kerstconcert. Een combinatie daarvan - in één en hetzelfde jaar én op de tot dusverre gangbare manier georganiseerd - zal niet meer mogelijk zijn.

Het voorbereiden en samenstellen van een concertprogramma zal een project op zichzelf zijn. En ook de verdere uitwerking ervan zal projectmatig moeten geschieden.

 

Voor de MP wordt voorgesteld om deze in 2017 buiten de reguliere kaders van de VOV te organiseren, al of niet ondergebracht in een aparte stichting.

Het betekent dat de mogelijkheid wordt geboden, primair aan leden van de VOV en secondair aan leden van andere koren, c.q. gastzangers, om tegen betaling (VOV-leden met reductie) bijvoorbeeld op een aantal zaterdagochtenden o.l.v. onze dirigent de MP in te studeren en daarna in de St. Jacobskerk uit te voeren. De gehele organisatie daarvan moet in principe kostendekkend zijn. Aan solisten en orkest kan dan ook een meer Zeeuws accent worden gegeven. De voorbereiding ervan zal spoedig ter hand moeten worden genomen.

In 2017 kan het koor dan op de reguliere maandagavonden werken aan een ander project.

 

En wellicht kunnen we het karakter van ons ‘kerstconcert’ veranderen en aanpassen.

Een kleiner orkest? Alleen groot orgel en koper? Nog maar één solist?! Meer accent op samenzang?

Ook dat zou eens grondig moeten worden onderzocht en uitgewerkt worden.

 

Valkuilen:

- wat is goede en geschikte muziek?

- wat is vernieuwend?

- bestaande tradities worden losgelaten;

- een MP willen zingen kost (voortaan) extra geld.

 

  1. De bekostiging van koor en concerten

Vanaf 2016 wordt onze subsidie van de gemeente Vlissingen in 4 stappen afgebouwd.

Vanaf 2019 is het € 0,00.

De gemeente Vlissingen start wel in dezelfde periode met een aanjaagfonds op cultureel gebied. Daaruit kunnen bedragen tot maximaal € 10.000,- worden beschikbaar gesteld.

Vernieuwing, verjonging, verbreding zijn de begrippen waarmee aanvragen getoetst zullen worden. En een dergelijke subsidie zal nimmer (meer) een structureel karakter dragen.

Wat de provincie Zeeland gaat doen is (nog) niet bekend.

Konden wij tot dusverre met een cyclus van 3 concerten in twee jaar dankzij deze subsidies quitte spelen, bij ongewijzigd beleid is onze verenigingskas in 2017 helemaal leeg.

(Ter toelichting: voor 3 concerten in 2 jaar hadden wij in totaal € 32.000 aan subsidiegelden ter beschikking.)

Wat te doen?

Allereerst: de bekostiging van onze kooractiviteiten is een verantwoordelijkheid van iedereen, en dus niet alleen een zaak van de penningmeester of het bestuur.

Verhoging van contributie biedt enig soelaas, maar we zullen daar vooralsnog terughoudend mee zijn.

Sponsoring is tot dusverre mondjesmaat gelukt. Een grote sponsor is echter nog niet gevonden.

Voor projecten, zoals bijvoorbeeld ons jubileumconcert in 2016, zullen we een beroep doen op landelijke culturele fondsen.

Project- en doelsubsidies zijn straks een voorwaarde om tot concerteren te komen.

 

Valkuilen:

- contributieverhoging kost leden;

- de toegangsprijs van concerten verhogen kost publiek;

- we rekenen ons rijk met projectsubsidies en sponsoring;

- we denken dat alles in het verleden beter en mooier was dan hetgeen nu onafwendbaar op ons afkomt.

 

  1. Het (maatschappelijk, cultureel en regionaal) draagvlak van het koor

Uit de reacties op onze laatste MP (van binnen en van buiten) is gebleken dat het open gooien van onze VOV-deuren een hele positieve uitwerking heeft gehad op de beeldvorming van het koor (en de dirigent!).

En zoals verwacht hebben we er ook een nieuwe achterban mee aangeboord, met als gevolg een uitverkochte St. Jacobskerk.

Samenwerking met andere koren en muziekgezelschappen, het werken met gastzangers, geeft verbreding en nieuwe mogelijkheden.

Willen we verjongen dan zullen we jongeren allereerst in ons publiek moeten aantreffen, en moeten aanspreken met onze muziek.

Grote projecten van ons moeten we in de toekomst niet slechts één keer uit te voeren. We moeten ermee de boer op en het aanbieden aan andere partijen.

En we moeten ook (meer) alert zijn of we aan bijzondere gebeurtenissen binnen gemeente en regio een bijdrage kunnen leveren.

 

Valkuilen:

- samenwerken met andere koren is lastig;

- het werken met gastzangers maakt de vereniging minder hecht; verlies aan identiteit;

- ‘… wij zijn veel beter…’;

- ‘… wij hebben de beste concert-accommodatie…’;

- ‘… wij hebben helemaal geen andere mensen /gastzangers nodig…’.

 

  1. Het bestuurlijk draagvlak van het koor

Het besturen van onze vereniging kent verschillende niveaus.

1. Administreren, namelijk van leden, contributies, partituren, etc.

2. Managen, namelijk van koorrepetities en concerten, inclusief de verantwoordelijkheid voor dirigent en begeleider.

3. Besturen: waarnemen wat er om je heen gebeurt, keuzes maken, vooruit denken, duidelijk zijn naar de leden, draagvlak verwerven en de vereniging klaar maken voor de toekomst.

Het besturen van een vereniging lijkt soms (oneerbiedig gezegd) op het rijden met een kruiwagen vol kikkers van A naar B.

Met deze beleidsnotitie wordt aangegeven welke weg dat is en wat ons daarin te wachten staat.

De vereniging is niet van het bestuur maar van de leden.

En de vereniging heeft actieve leden nodig, waaronder niet alleen bestuursleden, maar ook werkgroep-leden, projectgroep-leden, lief- en leed-pot-leden, borrelbaronnen, clavigers, podiumbouwers, stoelen-klaar-zetters, bloemenmeisjes en leden die condoleances namens ons allen aan leden en oud-leden komen overbrengen.

En dus ook leden die met een kruiwagen …. kunnen rijden.

 

Valkuilen:

- gebrek aan bestuursleden en bestuurlijke ervaring;

- continuïteit van bestuur

- het kost soms allemaal best veel tijd.